Letni obóz warsztatowy dla młodzieży romskiej i organizacji z krajów Grupy Wyszehradzkiej
Amaro Romano rat – romski tekst piosenki
Summer Workshop Camp 2025: Miro Romano rat, miro barwalipen – Moja romska krew, moje bogactwo
W drugiej połowie sierpnia 2025 roku w Międzynarodowym Domu Spotkań Młodzieży w Krzyżowej odbyła się kolejna edycja letniego obozu warsztatowego dla młodzieży romskiej z krajów Grupy Wyszehradzkiej – Summer Workshop Camp. W wydarzeniu uczestniczyły cztery organizacje partnerskie: Fundacja Dom Kultury (lider projektu, Polska), Vzájemné soužití o.p.s. (Czechy), ETP Slovensko (Słowacja) oraz Khetanipe Romano Centro (Węgry). Projekt został zrealizowany dzięki wsparciu International Visegrad Fund.
Obóz był skierowany do młodzieży romskiej z Polski, Czech, Słowacji i Węgier. Tradycyjnie wzięły w nim udział 24 osoby – dziewczęta i chłopcy w wieku od 13 do 23 lat – wybrani przez organizacje partnerskie. Głównym celem SWC 2025 było rozwijanie umiejętności społecznych młodych Romów, wzmacnianie ich tożsamości, a także budowanie przestrzeni dla międzynarodowej współpracy i dialogu między organizacjami działającymi na rzecz społeczności romskiej.
Wyjątkową rolę odegrała lokalizacja – Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży w Krzyżowej, prowadzony przez Fundację „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego. Uczestnicy korzystali z doskonale przystosowanych sal warsztatowych, w tym sal w eleganckim pałacu, przestrzeni na wieczorki integracyjne, dużego parku i boisk sportowych. Na miejscu dostępne były posiłki w wersji wegetariańskiej i wegańskiej, a także uroczy ogród społeczny, w którym rosły pomidory i aromatyczne zioła – idealne do wspólnego gotowania.
Obóz rozpoczął się wspólnym ogniskiem, które trwało do późnych godzin nocnych – uczestnicy, mimo zmęczenia po podróży, z zainteresowaniem poznawali siebie nawzajem. Już od pierwszego dnia rozpoczęły się warsztaty. Każda grupa zaprezentowała swoją organizację i działania. Następnie młodzież wzięła udział w kilkudniowych zajęciach z zakresu tożsamości romskiej i storytellingu, które prowadziła dr Monika Szewczyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego – romska naukowczyni i aktywistka. Jej warsztaty otworzyły uczestników na szukanie własnych, ważnych historii rodzinnych i osobistych.
Ogromnym powodzeniem cieszyły się warsztaty wideo i rapowania prowadzone przez filmowca i twórcę muzycznego Delfina Łakatosza. Uczestnicy tworzyli własne teksty, które później wspólnie wykonywali, a wszystko zostało uwiecznione w poruszającym wideoklipie będącym zapisem ich tożsamości, emocji i doświadczeń z obozu.
Nie zabrakło również warsztatów kulinarnych. Pierwszy z nich – warsztat kuchni romskiej – poprowadziła Dziunia, animatorka, kucharka i artystka sceniczna. Wspólnie przygotowywano tradycyjne dania z dodatkiem ziół z lasu, dzikich jabłek i śliwek. Dziunia chętnie dzieliła się sekretami przepisów, a gotowanie stało się okazją do opowieści, śmiechu i integracji.
Kolejny dzień poświęcony był ekologii i zrównoważonemu rozwojowi. Podczas warsztatów „Save the Planet” młodzież rozmawiała o wpływie przemysłowej hodowli mięsa na środowisko i wspólnie przygotowała pełnowartościowy, wegański obiad. Kuchnia romska tradycyjnie opiera się na mięsie, dlatego mieliśmy wątpliwości, czy warsztaty wegańskie spotkają się z entuzjazmem. Tymczasem uczestnicy z dużym zaangażowaniem podeszli do zadania – w dużej mierze sami zdecydowali, co chcą ugotować. Powstały między innymi węgierskie leczo, czeskie kluski i różnorodne warzywne pasty, które cieszyły się ogromnym powodzeniem przy wspólnym stole.
Każdego dnia odbywały się wieczorne integracje – gry, zabawy i tańce cieszyły się ogromną popularnością. W jednym z wieczorów zorganizowano podchody w lesie i pobliskiej wsi, przygotowane wspólnie z opiekunami z ETP Slovensko. Była to pełna emocji gra terenowa z nutą tajemniczości.
Finałowym akcentem był wyjazd do Świdnicy, gdzie harcerze z Drużyny Mrówkojady przygotowali dla uczestników grę miejską. Po powrocie do Krzyżowej odbyły się ostatnie warsztaty – muzyczne i taneczne – prowadzone przy ognisku przez artystę Angelo Ciureję oraz tancerki Klarę i Otylię z zespołu Romano Drom. Wieczór zakończyło wspólne wykonanie romskiego hymnu Gelem Gelem, które było niezwykle wzruszającym i jednoczącym przeżyciem. Po wspólnej kolacji przy ognisku długo jeszcze toczyły się rozmowy i wymiana kontaktów.
W SWC 2025 wzięły udział niesamowite osoby, każda z nich wniosła coś wyjątkowego. Ze Słowacji przyjechali opiekunowie Dávid i Antoine oraz młodzież: Maroš, Anastázia, Jaroslava, Lukáš, Mária i Kristián. Z Czech – opiekunowie Věra i Milan, gościem specjalnym był Kumar Vishwanathan, a młodzież to: Nikola, Jozef, Tomas, Nela i Samanta. Nowym partnerem z Węgier była organizacja Khetanipe – z opiekunkami Adrienn i Abigel oraz młodzieżą: András, Szilárd, Dávid, Bianka, Rómeó i Renátó. Polskę reprezentowali Gloria, Alwaro i Valeriia, a opiekunką była Marta.
Choć każdy uczestnik przyjechał z innego miejsca, mówił innym językiem i miał inne doświadczenia, to właśnie w Krzyżowej powstała wspólnota. Pozostały po niej zdjęcia, nagrania, nowe kompetencje i przyjaźnie – ale przede wszystkim ciepło i wspomnienia, które na długo zostaną w sercach wszystkich uczestników.
Program warsztatów został przygotowany wspólnie przez cztery organizacje partnerskie:
- Fundacja Dom Kultury (Polska – lider projektu)
- Vzájemné soužití o.p.s. (Czechy)
- ETP Slovakia (Słowacja)
- Khetanipe Romano Centro (Węgry)
Obóz w Krzyżowej to nie tylko okazja do zdobywania wiedzy i nowych kompetencji, ale też przestrzeń do budowania międzynarodowych relacji, wzajemnego zrozumienia oraz wspólnego definiowania wyzwań i działań na rzecz inkluzji społecznej młodych Romów.
Projekt Summer Workshop Camp: Krzyżowa 2025 realizowany jest dzięki wsparciu International Visegrad Fund.
The project is co-financed by the Governments of Czechia, Hungary, Poland and Slovakia through Visegrad Grants from International Visegrad Fund. The mission of the fund is to advance ideas for sustainable regional cooperation in Central Europe.
Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki jest organizacją donatorów powołaną w 2000 roku przez rządy państw Grupy Wyszehradzkiej – Czech, Węgier, Polski i Słowacji. Żeby dowiedzieć się więcej o tej wspierającej Instytucji, obejrzyjcie krótki materiał wideo.
Summer Workshop Camp – Warszawa 2024
Summer Workshop Camp – Oświęcim 2023
