Szkoła Młodych Romskich Liderów i Liderek – międzynarodowy projekt edukacyjny
Kształtowanie przyszłych liderów społecznych
Projekt „Szkoła Młodych Romskich Liderów i Liderek” ma na celu edukację oraz wzmacnianie roli młodych Romów i Romek w społeczeństwie. Program skupia się na rozwijaniu kompetencji liderskich, znajomości wartości unijnych oraz pielęgnowaniu tożsamości kulturowej. Podczas trzech sesji uczestnicy biorą udział w warsztatach prowadzonych przez ekspertów, spotkaniach z przedstawicielami instytucji publicznych oraz wizytach w miejscach istotnych dla historii i kultury Romów.
Każda z sesji ma odrębny program, dostosowany do lokalnego kontekstu i specyfiki regionu. Pierwsza odbyła się w styczniu 2025 roku w Warszawie, druga w marcu w Koszycach, a finałowa sesja odbędzie się w maju w Strasburgu, w Parlamencie Europejskim.
I Sesja – Warszawa, 14-17 stycznia 2025
Pierwsza sesja w Warszawie skoncentrowała się na zagadnieniach demokracji, wartości europejskich i rozwoju umiejętności liderskich. W programie znalazły się warsztaty prowadzone przez Jolantę Steciuk (Fundusz PAFPIO, Stowarzyszenie Młodych Dziennikarzy POLIS) oraz Karolinę Kwiatkowską (Centralna Rada Romów w Polsce, Centrum Doradztwa i Informacji dla Romów). Młodzież odwiedziła Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie zapoznała się z funkcjonowaniem parlamentu.
Istotnym elementem sesji była także wizyta w miejscach pamięci w Duchowiźnie i Wieliszewie, połączona z prelekcją Andrzeja Grzymała-Kazłowskiego na temat Zagłady Romów. Kolejnym ważnym punktem programu były warsztaty umiejętności liderskich prowadzone przez Kumara Vishwanathana, znanego działacza społecznego.
Sesja zakończyła się wizytą w Centrum multimedialnym Europa Experience – Spotkania z Europą, gdzie uczestnicy zagrać w grę, by lepiej poznać i zrozumieć mechanizmy funkcjonowania Unii Europejskiej.
II Sesja – Koszyce, 2-5 marca 2025
Druga sesja odbyła się w Koszycach i Starej Lubovni na Słowacji. Główne tematy obejmowały zagadnienia związane z tożsamością romską, przywództwem oraz wyzwaniami, przed którymi stoi społeczność romska w Europie.
Uczestnicy odwiedzili Luník IX – największe osiedle romskie w Koszycach, gdzie odbyło się spotkanie z burmistrzem Lunika oraz oprowadzanie po lokalnej społeczności. Marcel Šaňa pełni funkcję burmistrza (starosty) dzielnicy Luník IX w Koszycach od 2014 roku. Jest pierwszym Romem, który objął to stanowisko. W programie II Sesji znalazły się również warsztaty z Anną Koptovą, aktywistką romską, dotyczące edukacji i przywództwa. Anna Koptová to znana działaczka romska, była posłanka Rady Narodowej Słowacji, zaangażowana w walkę o prawa Romów oraz rozwój edukacji i kultury romskiej. Przez lata aktywnie wspierała inicjatywy na rzecz integracji społeczności romskiej, promując ich prawa obywatelskie i dostęp do edukacji.
Młodzież miała także okazję obejrzeć wystawę dzieł Rudolfa Dzurki, artysty romskiego, w Východoslovenská Galéria, a następnie uczestniczyć w warsztatach artystycznych w Galerii Šopa. Uczestniczyła także w wyjątkowym widowisku muzycznym „Podmanivé rómske melódie”, które odbyło się w Teatrze Romathan – jedynej romskiej scenie teatralnej na Słowacji, słynącej z pielęgnowania i promowania kultury oraz tradycji romskich poprzez sztukę.
Zwieńczeniem sesji było spotkanie w Preszowie z Romanem Čonką, redaktorem naczelnym „Romano nevo ľil”, jednego z najważniejszych romskich czasopism na Słowacji, oraz zapoznanie się z działalnością Romskeho Edukačno-Kultúrneho Centra (Romski Ośrodek Edukacyjno-Kulturalny) i Štátnej vedeckej knižnice v Prešove (Państwowej Biblioteki Naukowej w Preszowie).
III Sesja – Strasburg, 06-08.05.2025
Na początku maja 2025 roku odbyła się trzecia, a zarazem ostatnia sesja „Szkoły Młodych Romskich Liderów i Liderek”, która tym razem miała miejsce w Strasburgu. W wydarzeniu wzięli udział uczestnicy i uczestniczki z Polski oraz Słowacji, współpracujący w ramach ETP Slovensko. Czas spędzony we Francji był pełen intensywnych działań, inspirujących spotkań oraz ważnych refleksji nad dotychczasowym procesem szkoleniowym.
Pierwszym punktem programu była wizyta w organizacji Lupovino, która od 1995 roku działa w dzielnicy Polygone w Strasburgu. Lupovino prowadzi lokalne centrum społeczne, którego misją jest wzmacnianie więzi pomiędzy dzielnicą a resztą miasta, szczególnie poprzez wsparcie społeczności romskich. Uczestnicy i uczestniczki mieli okazję zapoznać się z szerokim wachlarzem inicjatyw edukacyjnych, kulturalnych i społecznych, które promują solidarność, sprawczość i poprawę warunków życia lokalnych mieszkańców.
Kolejnego dnia odwiedziliśmy Europejskie Centrum Młodzieży, gdzie odbyło się spotkanie z Marą Georgescu, menadżerką programową w European Youth Foundation. Uczestnicy i uczestniczki poznali funkcjonowanie Centrum oraz zostali oprowadzeni po jego przestrzeniach. Istotnym punktem wizyty było również spotkanie z przedstawicielkami Roma and Travellers Division Rady Europy – Mariną Vasić i Katarzyną Michno, które zaprezentowały działania projektu ROMACT – wspólnej inicjatywy Rady Europy i Komisji Europejskiej na rzecz wzmacniania współpracy pomiędzy społecznościami romskimi a lokalnymi władzami.
Jednym z najważniejszych wydarzeń sesji była wizyta w Parlamencie Europejskim. Podczas oprowadzania uczestnicy i uczestniczki mieli okazję zapoznać się z funkcjonowaniem tej instytucji, zobaczyć jej główne sale, a także uczestniczyć w części sesji plenarnej, w czasie której odbyło się upamiętnienie 80. rocznicy zakończenia II wojny światowej – był to niezwykle poruszający i symboliczny moment.
Ważnym punktem programu była także wizyta w siedzibie Rady Europy. Dzięki Katarzynie Michno mogliśmy poznać historię tej instytucji oraz odwiedzić miejsca, gdzie na co dzień zapadają kluczowe decyzje dotyczące praw człowieka w Europie, w tym salę posiedzeń.
Poza intensywnym programem edukacyjnym i wizytami studyjnymi, nie zabrakło również czasu na poznawanie uroków Strasburga. Uczestnicy i uczestniczki zwiedzili Grande Île, urokliwą dzielnicę Petite France, majestatyczną katedrę Notre-Dame-de-Strasbourg oraz dzielnicę europejską.
Ostatnia sesja była nie tylko podsumowaniem kilkumiesięcznego procesu, ale również czasem refleksji i planowania kolejnych działań. Było to niezwykle poruszające doświadczenie – pełne radości, wzruszeń i dumy z dotychczasowej wspólnej pracy.
Sfinansowane ze środków UE. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej, Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji lub Narodowej Agencji Programu Erasmus+ i Europejskiego Korpusu Solidarności. Unia Europejska ani podmioty udzielające dotacji nie ponoszą za nie odpowiedzialności.
